Miasto idealne według Bernardo Morando

Zamość nazywany jest „miastem idealnym”, ale mówi się też o nim „Padwa północy”, „perła renesansu” czy „miasto arkad”. Każda z tych nazw ma w sobie wiele prawdy, ale zacznijmy od początku.

Jan Zamoyski, hetman wielki koronny

Historia Zamościa rozpoczyna się od Jana Zamoyskiego, hetmana wielkiego koronnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Zamoyski to istotna postać w polskiej historii XVI wieku – był najbliższym współpracownikiem Stefana Batorego i, co za tym szło, potężnym graczem politycznym. Po śmierci króla popadł w konflikt z Zygmuntem III Wazą, co znacznie osłabiło jego pozycję. Nie miało to jednak wpływu na ogromny majątek, który Zamoyski zdążył do tej pory zgromadzić. Dzięki pieniądzom mógł pozwolić sobie na fundację prywatnego miasta, które od swego nazwiska mianował Zamościem.

Bernardo Morando

1 lipca 1578 roku Jan Zamoyski spotkał się we Lwowie z Bernardo Morando, włoskim architektem. Zawarto wtedy umowę, na mocy której Morando zobowiązał się do zaprojektowania Zamościa i jego budowy. Zamość miał być miastem wzniesionym wedle włoskiej idei miasta idealnego. To wymyślone w dobie renesansu założenie urbanistyczne określało w ścisły sposób jak powinno wyglądać miasto. Miało być symetryczne, a budynki winny były mieć klasyczne elementy, takie jak arkady czy kolumnady. Wszystko to znajdziemy w Zamościu.

Akademia Zamojska

Rozmach inwestycji był ogromny. W ramach budowy Zamościa, w 1594 roku Jan Zamoyski utworzył w mieście Akademię Zamojską, pierwszą prywatną uczelnię w Polsce i trzecią uczelnię Rzeczypospolitej. Z tego względu miasto porównywane było do włoskiej Padwy, jednego z najstarszych europejskich ośrodków akademickich. Akademia szybko zyskała rozgłos na świecie, dzięki czemu Zamość przełomu XVI i XVII wieku był jednym z głównych centrów naukowych w Polsce. Niestety z czasem prestiż uczelni zaczął spadać, co doprowadziło w 1784 roku do jej likwidacji.

Stare Miasto dzisiaj

Choć Zamość się rozwija, w dalszym ciągu w strukturze Starego Miasta jest widoczna idea miasta idealnego. Zamość to jedna z głównych atrakcji województwa lubelskiego i Zamojszczyzny, chętnie odwiedzana przez turystów. Stare Miasto od 1992 roku widnieje na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zdecydowanie polecamy udać się w te rejony, także podążając Roztoczańskim Szlakiem Winnic!